IKC Johan Willem Friso

Leeuwarden, Friesland

onderwijs, naschoolse opvang
Alex van de Beld, Joost Maatkamp, René Harmanni
Allart Vogelzang

De Johan Willem Friso school is een echte binnenstedelijke school, twee bouwlagen, bijna geen schoolplein, dichte bebouwing rondom. Er ligt een kerkgebouw pal naast.

De opgave was de kerk te combineren met het schoolgebouw tot een Integraal Kind Centrum (IKC) waar kinderen in de leeftijd van 0 tot 12 tussen acht en zes uur kunnen verblijven. Het schoolgebouw moet bij de tijd gebracht worden, de lokalen zijn dat al maar het verkeersgebied is onder de maat met weinig overzicht. Door lokalen in het kerkgebouw te plaatsen, ontstaat er meer ruimte in het schoolgebouw: ruimte voor de kinderopvang én meer ruimte tussen de lokalen met meer overzicht.

Scharnierpunt is de verbinding tussen school en kerkgebouw. We maken geen nieuw volume, de school staat al dicht tegen de kerk aan, de vroegere berging is doorgebroken en vormt nu de doorgang op de begane grond. Je komt halverwege het kerkvolume binnen. In de kerk zijn drie lokalen gerealiseerd op een manier die vergelijkbaar is met de zoekende huizen: binnen de bestaande ruimte op zoek gaan naar nieuwe ruimte op een manier die de bestaande ruimtelijke kwaliteit respecteert en naar een hoger plan tilt. Deze drie lokalen, twee leslokalen en een speellokaal, zijn geheel geïsoleerd en bij de tijd voor wat betreft klimaatbeheersing en installaties. De rest van de kerk blijft leeg met een nieuwe, warme vloer. Daar kan het in de winter wel wat fris worden: het is een binnenlandschap voor de naschoolse opvang en een multifunctioneel speelplein: spelen op de trap, op de verdieping, onder de spanten. Overdag zitten de leerlingen in de lokalen, na schooltijd ben je in hetzelfde gebouw in een geheel andere sfeer – op het dak onder dak. Je kunt in deze ruimte je eigen plekje opzoeken. De trap is ook tribune: het speellokaal, met een hergebruikte schuifwand grenzend aan het plein, wordt dan podium.

De school had het zelf over ‘Journey of Learning’ als leidende gedachte voor de transformatie en uitbreiding naar het kerkgebouw. Wij hebben dat ruimtelijk vertaald en een belangrijk onderdeel daarin is dat je de oversteek naar het kerkgebouw op twee niveaus kunt maken. Op de begane grond kom je tussen de lokalen binnen, op de verdieping betreed je het binnenlandschap. Die route, over het dak van de bestaande school, leidt door een kas. We hebben daar nieuw programma toegevoegd, er is een groene zone ontstaan als onderdeel van het binnenlandschap. Op deze manier kan er echt een reis gemaakt worden in het nieuwe IKC. Hier is ook een plek waar de ouders s’ochtends een kopje koffie kunnen drinken. Dit is vergelijkbaar met wat we in veel van onze schoolgebouwen realiseren: verkeersruimte multifunctioneel maken, ruim genoeg om aan nieuw (les)programma ruimte te bieden.

In de kerk zit overmaat. We hebben de ingreep zo gedaan dat die overmaat in stand blijft en nadrukkelijk kwaliteit toevoegt als tussenruimte tussen de tweede (van de inbreiding) en derde (van de kerk) huid. We hebben het interieur van de kerk helemaal wit geschilderd om de ruimtelijkheid te versterken en als contrast met het hout van de inbreiding.