Herbestemming watertoren

Stadskanaal

wonen+
Marek Boekholt, Haiko Meijer
particulier

Geschiedenis
Op het kruispunt van twee waterwegen in Stadskanaal is in 1935 deze kenmerkende watertoren gebouwd. Architect H.F. Mertens heeft de watertoren vormgegeven in de stijl van de Amsterdamse school. De voor deze stijl kenmerkende baksteen geeft het gebouw een bijzondere, elegante, uitstraling. De watertoren is tot eind jaren tachtig in gebruik geweest. Hij is begin jaren negentig op de lijst gezet van bijzondere bouwwerken in de gemeente Stadskanaal. Inmiddels is de toren zelfs aangewezen als een rijksmonument. In 2018 is de toren in particulier bezit gekomen en wordt de toren na 30 jaar leegstand weer een nieuw leven gegeven.

De herbestemming
De ambitie van de eigenaren is om de toren volledig te restaureren (waar nodig) en er nieuwe functies aan toe te voegen. Het is straks mogelijk de toren te bezoeken en de ruimtelijke kwaliteit te beleven. Daarnaast zullen er kantoren, horeca en een woning aan het huidige programma toegevoegd worden. Om dit geheel toe te voegen maar juist ook de karakteristieke elementen zichtbaar te houden is er gekozen voor een reversibele aanpak: lichte flexibele toevoegingen die de toren zo veel mogelijk intact laten.

De KlimOp!
De Klimop! is een volume dat langzaam door de toren heen ‘groeit’. Op zoek naar het water, licht en lucht. Er ontstaan een nieuwe route en betekenis in de toren. Het pad door de toren is een belevenis op zich. De theatrale kenmerken van de ruimtes, het bijzondere strijklicht langs het gele metselwerk, de zorgvuldige compositie van de aanwezige buizenstelsels en de hoge ruimtes met hun dramatiserende akoestiek spelen hierin een belangrijke rol.

Het nieuwe klimpad stelt de bezoeker in staat door de toren te wandelen tot op het dak. De Klimop! zigzagt van verdieping naar verdieping en verbindt de toegevoegde functies. Het meest bijzonder wordt de route dwars door de originele watertank: door een gat in de bodem betreed je straks de donkere ruimte van de tank.
De tank is een theater van water, licht en geluid. De akoestiek van de ruimte versterkt deze unieke ervaring.
Elke druppel die valt klinkt een lange tijd door en zal de bezoeker dichtbij de originele ‘water’-functie van de toren brengen.

De nieuwe functies zullen de aanwezige ruimtes versterken samen met het toegevoegde contrast van de Klimop!. De balans tussen bestaand en nieuw wordt per verdieping zorgvuldig gezocht. Doordat het toegevoegde aan regelgeving moet voldoen zullen de nieuwe functies consequenties hebben voor de hoeveelheid ’te beleven’ toren. Hier is ingestoken op een ‘zicht’ relatie door delen van de toren intact te laten. In de toegevoegde woning is het gedaan door een nieuw toegevoegd trappenhuis die buiten de thermische schil van de woning door de toren heen gaat.