Pal aan het Boterdiep tussen Bedum en Onderdendam ligt De Haver, een monumentale boerderij uit 1894. De opgave bestond uit het maken van een woonhuis in de bijschuur en het reconstrueren van het oorspronkelijke balkon aan de voorzijde van de boerderij als onderdeel van een veel grotere restauratieopgave voor behoud van het monument.

Bewoning is essentieel voor het behoud van de boerderij, vandaar dat er is gekozen om de woonfunctie te verplaatsen van het voorhuis naar de schuur. Uitgangspunt hierbij is dat de risico’s bij een aardbeving kleiner zijn in het schuurgedeelte; het gebintstelsel van de schuur is beter in staat trillingen op te nemen dan de gemetselde fundering van het voorhuis. Het voordeel van deze aanpak is dat de historische waarde van het voorhuis met zijn vele mooie ornamenten volledig intact blijft. De aanpak heeft zich volledig geconcentreerd op het behoud van de monumentale waarden. Het voorhuis kan in deze situatie een kleinschalige publieksfunctie krijgen. De leefbaarheid krijgt een stimulans doordat mensen op deze manier toch een kans krijgen de mooie boerderij te bekijken.

Op deze wijze wordt dit voor Groningen belangrijke erfgoed door een periode geloodst, waarin de bedreiging van aardbevingsschade constant aanwezig is. Misschien dat over 20 jaar de risico’s zover zijn gedaald dat bewoning van het voorhuis weer een optie is. In de tussentijd helpt het (tijdelijk) verplaatsen van de woonfunctie naar een andere plek in het bouwvolume bij het instandhouden van het monument.

Om het woonhuis te laten voldoen aan de huidige wooneisen, zijn ingrepen aan het exterieur van de boerderij noodzakelijk. Deze zijn echter helder en beperkt van aard, zodat het oorspronkelijke karakter van de boerderij zoveel mogelijk wordt behouden. Er is gekozen om het woonhuis te oriënteren op het erf en te plaatsen aan de noordzijde. Hierdoor kan aan het erf gebruik gemaakt worden van bestaande gevelopeningen. De aanpassingen in de noordgevel vinden alleen plaats onder de goot, waardoor de kap van de schuur intact blijft. Deze noordgevel was in een zeer slechte staat en verhinderde vanuit de schuur en woning zicht op het Groninger landschap. De nieuwe transparante gevel tussen vloer en goot wordt vanaf het landschap deels aan het zicht onttrokken door een boomsingel.

In de schuur ontpopt de woning zich als een vrij bewegend houten volume tussen de bestaande gebinten en structuren. Bij het naar binnen lopen in de schuur wordt de ruimtelijkheid en het karakter van de schuur steeds beter waarneembaar. Authentieke elementen in de woning worden gehandhaafd, zoals metselwerk, wanden en ruiven. Op strategische plekken zijn in de woning doorkijken gemaakt naar de oude schuur. Ook zijn bijzondere accenten ingezet, bijvoorbeeld een kijker, waardoor vanuit de slaapkamer zicht op de sterrenhemel is.

HuisindeHaver is een mooi voorbeeld van de reeks “zoekende huizen” van Onix NL waarbij de schuur in plaats van haver een huis bergt. In plaats van een schuurhuis spreken we hier over een huisschuur.