Onder de titel A Home away from Home heeft het COA samen met de Rijksbouwmeester begin 2016 een open oproep gedaan te komen met nieuwe huisvestingsoplossingen voor asielzoekers. Samen met de Stichting Groninger Landschap, Dennis Moet | GIDZ en Mathijs Dijkstra | LAOS landschapsarchitectuur en stedebouw ontwikkelden we onderstaande, hier kort samengevatte, visie.

Visie op de opgave
De vluchtelingencrisis is een complex sociaal-cultureel en logistiek vraagstuk. Het vraagt een sensitiviteit voor het sociaal adaptatievermogen van asielzoekers en de lokale bevolking. Wij maken van de nood een deugd door de crisisopvang te koppelen aan actuele vraagstukken in het landelijke gebied; krimp, leegstand, goedkope huisvesting, herbestemming erfgoed en vitale sociale verbanden.
Aangezien de komende jaren meer agrarische bebouwing vrijkomt dan kantoorruimte, hebben de krimpregio’s een enorm potentieel.

Erven als voedingsbodem
Op boerenerven kunnen statushouders direct hun talenten inzetten om hun nieuwe onderkomen betekenis te geven. Erven zijn van oudsher ingericht op zelfvoorziening en zelfredzaamheid. Door met eenvoudige technieken regenwater en energie te oogsten, moestuinen en fruitgaarden weer productief te maken en lokaal zo veel mogelijk te delen en recyclen kunnen bewoners voor zichzelf zorgen, het lokale voorzieningenniveau aanvullen en een nieuw thuis maken.

Samen bouwen, wonen en oogsten
In coproductie met vluchtelingen en inwoners gaan we een reeks van boerenerven transformeren tot satellieten van flexibele woonvormen met groene ambachten en een kringloopeconomie. Werkende weg ontstaan nieuwe werkende landschappen, nieuwe buren en vitale leefgemeenschappen. Tijdelijkheid en pionieren zijn opnieuw de aanjagers van sociale, maatschappelijke en ruimtelijke kwaliteit in meervoud.

Startlocatie
Oost-Groningen is een uitgelezen regio om mens-, plek- en toekomstgericht aan de slag te gaan. Er zijn concrete aanleidingen; meerdere bestaande opvanglocaties, veel leegstand van agrarisch en/of monumentaal erfgoed én de voorzieningen en leefbaarheid staan onder druk. Dit biedt goede kansen voor up-cycling, zowel sociaal, ruimtelijk als economisch. Het begint op twee erven met de huisvesting van 20-50 personen in leegstaande gebouwen en/of geassembleerde woonkubussen. Deze wooneenheden zijn schaalbaar, de- & re-montabel. Vanaf de erven worden, binnen een uur lopen of fietsen, nieuwe erven opgezet zodat een netwerk ontstaat met nieuwe initiatieven met openbare functies als een brasserie, houtwerkplaats of winkeltje. Dit geeft het gebied een krachtige impuls.

Oogsten in veelvoud
Onze aanpak is breed inzetbaar voor in onbruik geraakte plekken en gebouwen in het buitengebied en biedt vluchtelingen maar ook start-ups in brede zin gezonde perspectieven en oogsten. De nieuwe erven kunnen transformeren naar semipermanente huisvesting van statushouders en uitgroeien tot duurzame erven. Opgeknapte monumentale boerderijen krijgen een nieuwe bestemming, de woonkubussen worden geheel of deels gedemonteerd en elders weer opgebouwd waar de cyclus zich kan herhalen. Gemeenten, maatschappelijke organisaties, stichtingen én de particuliere eigenaren van boerderijen kunnen participeren in dit concept.

Ons plan behoorde in de eerste ronde tot de zes prijswinnaars (uit 366 inzendingen). In een tweede ronde kregen we de kans ons concept om te zetten in een prototype. In ons geval kwam dat erop neer dat we twee bestaande erven als uitgangspunt hebben genomen om onze ideeën op hun haalbaarheid te toetsen, én we hebben de eerste Cubestee gebouwd. Met die Cubestee stonden we tijdens de Dutch Design Week 2016 in Eindhoven om onze plannen aan het publiek te presenteren.

Klik <hier> om ons uiteindelijke plan te downloaden.